Het Netwerk

Leiderschap in Cultuur is een actief en groeiend netwerk van vernieuwers uit de kunst en cultuursector. Het LinC-netwerk omvat deelnemers uit tal van artistieke disciplines, coaches, (gast)docenten, pioniers, ervaringsdeskundigen en opinieleiders. Zij zetten zich ieder op hun manier in voor een vitale, ondernemende sector. Samen bouwen we aan een groeiende learning community waarin kennis wordt uitgewisseld, samenwerking wordt gestimuleerd en waar vernieuwing ontstaat.

Onderdelen

Programmabegeleiding
Ambassadeurs
Deelnemers
LinC 4
LinC 3
LinC 2
LinC 1
Internationaal netwerk
Partners en financiers

Programmabegeleiding

Mirko Noordegraaf

Academisch directeur

Prof. dr. Mirko Noordegraaf is als hoogleraar Publiek management verbonden aan het departement Bestuurs- en Organisatiewetenschap (USBO) van de Universiteit Utrecht, en tevens plaatsvervangend hoofd departement en voorzitter van het USBO-bestuur. Hij richt zich op leidinggevenden in publieke domeinen, relaties tussen managers en professionals en op publieke professionals. Hij is actief in uiteenlopende sectoren, in het bijzonder: politie, rechtspraak, zorg, GGZ, onderwijs, welzijn, en (in mindere mate) cultuur. Hij is verder actief in internationale (academische) debatten over de ‘reconfiguration of professionalism’, publiceert in gezaghebbende internationale journals, leidt adviesopdrachten, is voorzitter en lid van raden van toezicht, adviesraden en (begeleidings)commissies, in de genoemde domeinen. Hij publiceerde met collega’s o.a. het Handboek publiek management (Lemma, 2011).
Zie ook: www.uu.nl/rebo/medewerkers/MNoordegraaf.

m.noordegraaf@uu.nl

Leiderschap in cultuur betekent de kracht van de culturele sector niet onafhankelijk en los van de wereld, maar in relatie tot buitenwerelden waarborgen, verdiepen, herijken, vernieuwen, verbreden en versterken.

Iselien Nabben

Programmaleider en lid kernteam

Iselien Nabben is adviseur sociale innovatie en leiderschapsontwikkeling bij Kennisland. Ze richt zich in eerste instantie op organisaties met publieke en maatschappelijke taken zoals instellingen in onderwijs, zorg, cultuur en overheden. Thema’s zijn organisatie-, leiderschap- en talentontwikkeling, leren, veranderen en innoveren. Sociale innovatie of vernieuwing van binnenuit zijn sleutelbegrippen bij haar aanpak: het innovatief en lerend vermogen van mensen en organisaties versterken door middel van leertrajecten, actieonderzoek en (soms gedurfde) interventies.

in@kl.nl

Paul Adriaanse

Zakelijk leider en lid kernteam

Paul Adriaanse is managing director van USBO Advies en USBO Executive Master Programmes (Universiteit Utrecht). Paul Adriaanse studeerde Bedrijfskunde in Groningen (1984-1990). Daarna doceerde hij Communicatiemanagement en Kunst en Communicatie aan de Universiteit Utrecht en was tevens lid van het Dagelijks Bestuur van de Vakgroep Massacommunicatie en PR van de Universiteit Utrecht. In de periode 1992 – 1996 was hij als organisatieadviseur verbonden aan Berenschot BV. In 2004-2005 was hij interim-directeur bij Parnassos en in 2006-2007 werkte hij als interim-directeur Communicatie van de UvA.

Paul Adriaanse treedt regelmatig op binnen de Post-academische opleidingen van USBO. Daarnaast leidt hij regelmatig workshops over diverse onderwerpen. Hij is medeauteur van het boek ´Tekens van de nieuwe tijd´, dat in 2000 verscheen bij Elsevier. Tot 2012 was hij voorzitter van het Tweetakt Festival en KAAP. Van 2011 tot 2013 was hij bestuurslid van de Stichting Muziekpaleis. Momenteel is hij voorzitter van de SJU, bestuurslid van de Culturele Zondagen en het Utrechts Uitburo en curator van het Filmfestival ‘Science en Fiction’ i.s.m. het Louis Hardlooper Complex.

p.adriaanse@uu.nl

De culturele leiders van morgen werken vanuit kracht en overtuiging. Zonder zich af te zonderen van de samenleving, vanuit het besef dat hun werk de samenleving verrijkt.

Nelly van der Geest

Trainer/docent en lid kernteam

Drs. Nelly van der Geest, werkzaam bij het Expertise centrum Educatie van de HKU, leidt het programma Kunsteducatie in Context. Binnen dit programma focust zij op drie innovatiethema’s in de kunsteducatie:

creatief partnerschappen en co-creatieprocessen
de rol van creativiteit en creatieven in het duurzaamheidsdebat
de impact van globalisering en migratie voor de kunst en de kunstbeoefening.

Over het eerst onderwerp schrijft zij momenteel het ‘werkboek creatief partnerschappen’(werktitel). Hierin gaat zij in op de ervaringen met samenwerken, van elkaar leren en co-creëeren van negenendertig creatief partnerschappen tussen scholen en culturele instellingen in Utrecht. Het boek zal januari 2014 verschijnen bij IF&TB Amsterdam. In de het kader van dat laatste onderwerp heeft zij het essay ‘Een onstuitbaar hart’ geschreven over het artistiek leiderschap van Rufus Collins.

Nelly van der Geest geeft naast LinC les in de MA kunsteducatie en in de BA Theater en Educatie van HKU. Ze heeft sociologie (UU), theater (HKU) en veranderkunde (SIOO) gestudeerd.

Nelly@central.hku.nl

Leiderschap in het Griekse drama is iets wat je gegund wordt door het koor. Het koor –het volk, de groep– geeft de protagonist – de held, zo je wilt – zijn positie. De held ontvangt deze bekrachtiging en kan daardoor het verhaal richten en delen met een publiek. Sensitiviteit voor deze dynamiek is fundamenteel voor cultureel leiderschap anno nu.

Carolien van der Schoot

Trainer/coach en lid kernteam

Carolien van der Schoot is ruim 25 jaar werkzaam in de kunst- en cultuursector en heeft diverse managementfuncties vervuld. Zij is initiator en medeoprichter van Coaching in de Cultuur (CiC) (www.coachingindecultuur.nl), een organisatie die zich richt op begeleidingsvragen en procesinnovatie in de culturele sector. CiC begeleidt zowel individuen als organisaties en zet zich in voor meer diversiteit in de sector door het organiseren van trainingen en expertmeetings, het uitvoeren van cultuurdiagnoseonderzoek en het opzetten van intensieve (talent ontwikkelings)trajecten.

Coaching in de Cultuur (CIC) is 10 jaar geleden opgericht om vrouwen uit verschillende kunstdisciplines, via langlopende leiderschapstrajecten, te begeleiden naar invloedrijke posities. Van 2003 tot 2009 hebben er 8 trajecten plaatsgevonden en hebben er ruim 150 vrouwen aan deze leiderschapsprogramma’s deelgenomen. In totaal heeft Carolien in de afgelopen 10 jaar ruim 200 individuen uit de culturele sector begeleid bij hun functioneringsvraagstukken. Carolien begeleidt ook regelmatig individuele kunstenaars bij hun werkproces en heeft in 2005/2006 een leiderschapsprogramma opgezet voor 24 kansrijke artistiek leiders om zich te kwalificeren voor de meerjarensubsidie. Dit project heeft ze in opdracht van het NFPK+ uitgevoerd.

Carolien van der Schoot heeft een doctoraaldiploma theaterwetenschappen (1981), is afgestudeerd in moderne Nederlandse Letterkunde (1986) en behaalde in 2004 een internationale master Counseling in Context. In 2012 publiceerde zij een boek over creatieve processen bij transdisciplinaire projecten “De kunst van het werken aan Kunstwerken”.

carolien@coachingindecultuur.nl

It is not the strongest of the species that survives, nor the most intelligent. It is the one that is the most adaptable to change.

Charles Darwin

Marjolein Verhallen

Cursusleider en lid kernteam

Marjolein Verhallen werkt voor de Utrechtse School voor Bestuurs- en Organisatiewetenschap (USBO) van de Universiteit Utrecht. Binnen USBO vervult Marjolein de rol van cursusleider binnen LinC 2 en is zij lid van het kernteam. Daarnaast is zij coördinator van het vaardighedenonderwijs in de master binnen USBO en is zij als adviseur verbonden aan USBO Advies, het onderzoeks- en adviesbureau van de USBO.

Marjolein Verhallen is afgestudeerd in de Bestuurs- en Organisatiewetenschap (2004, specialisatie Organisatie, Cultuur en Management) en heeft vervolgens onder andere gewerkt als projectmanager bij Conclusion Implementation. Voordat zij in dienst kwam bij de Universiteit Utrecht was zij werkzaam als (organisatie)adviseur, trainer en coach op het gebied van Leiderschap & Organisatieontwikkeling bij Schouten & Nelissen.

m.j.f.verhallen@uu.nl

Pepijn Reeser

Docent/coach en lid kernteam

Pepijn Reeser is adviseur cultuur bij Kennisland. Binnen LinC houdt hij zich bezig met de organisatorische aspecten van het programma en is hij actief als docent en coach. Ook zet hij zich in om LinC te laten uitgroeien van leerprogramma tot netwerk van vernieuwers. Pepijn is afgestudeerd als historicus. Hij werkte eerder onder andere met en voor kunstenaars, journalisten, uitgeverijen en musea.

pr@kl.nl

Ambassadeurs

LinC werkt met een Circle of Support waarin een aantal ambassadeurs optreedt als klankbord, jury en inspirator, voorafgaand aan en tijdens het programma:

Prof. dr. Giep Hagoort

Cultureel Ondernemerschap HKU/Universiteit Utrecht

Prof. mr. dr. Giep Hagoort (1948) is cultureel ondernemer en founder-dean van de Amsterdam School of Management. Hij bekleedde tot mei 2013 de UU-leerstoel kunst en economie en het HKU-lectoraat kunst en economie. Giep Hagoort schreef ruim 100 boeken, rapporten en artikelen over cultureel ondernemerschap, kunstmanagement, creatieve industrie, creativiteit en innovatie. Zijn boek Art Management Entrepreneurial Style is in zes talen verschenen. Zijn nieuwste project is RoboPark, een cross-over van de creatieve industrie en robotica, te vestigen in de Utrechtse Werkspoor Kathedraal, een beoogd object van het nieuwe Cartesius Museum. Sinds oktober 2013 is Hagoort hoogleraar in de kunsten aan de Ilja State University (ISU) in Tbilisi, Georgië.

Cultureel leiders verenigen vanuit de kunsten de dynamiek van het ondernemerschap met een duurzaam management. Het applaus van het publiek klinkt ze als muziek in de oren. De verbeeldingskracht van kunstenaars stimuleert ze de randvoorwaarden steeds weer te optimaliseren. Zij vinden met hun team al hakkend en soms struikelend hun eigen weg in de jungle van de creatieve industrie. Nieuwsgierigheid is hun kompas.

Foto: Joke van den Berg

Prof. dr. Valerie Frissen

Prof. dr. Valerie Frissen is hoogleraar ICT & Sociale Verandering, Erasmus Universiteit Rotterdam en principal scientist bij TNO

Valerie Frissen is als principal scientist werkzaam bij TNO en tevens als hoogleraar ICT en Sociale Verandering namens TNO verbonden aan de Faculteit der Wijsbegeerte van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Frissen heeft een uitgebreid nationaal en internationaal netwerk in de wereld van de ICT en de media, onder beleidsmakers en in de academische wereld. Momenteel is ze directeur van CLICKnl, het netwerk voor Kennis en Innovatie in de creatieve industrie. Naast haar werk voor TNO heeft Frissen verschillende bestuurs- en adviesfuncties. Zij is lid van de AWT(Adviesraad voor Wetenschaps- en Technologiebeleid). Voorts maakt zij deel uit van de Raad van Toezicht van de NPO (publieke omroep), de Raad van Toezicht van het SIOB (Sectorinstituut Openbare Bibliotheken), de raad van Advies van HIVOS en het Algemeen Bestuur van de Stichting Toekomstbeeld der Techniek. Tot slot is zij voorzitter van het bestuur van de Stichting Netwerkdemocratie en is zij werkzaam als directeur/bestuurder van het Sectorinstituut Openbare Bibliotheken (SIOB).

Volg Valerie Frissen op Twitter: @vfrissen

Prof. dr. Paul Schnabel

Hoogleraar Sociale Wetenschappen, Universiteit Utrecht

Prof. dr. Paul Schnabel (1948), socioloog, is sinds 2002 universiteitshoogleraar aan de Universiteit Utrecht, waar hij al sinds 1986 gewoon hoogleraar was. Van 1998 tot mei 2013 was hij directeur van het Sociaal en Cultureel Planbureau. Bestuurlijk is hij o.a. actief als penningmeester van het Koninklijk Concertgebouworkest en als lid van de Raad van Toezicht van Museum Boijmans van Beuningen, Museum Catharijneconvent en het Nederlands Openlucht Museum. Hij is voorzitter van het Duitsland Instituut en van het Innovatiefonds Zorgverzekeraars, kroonlid van de SER, commissaris bij ING Nederland en de Stichting Internet Domeinregistratie Nederland. Hij was bijna dertig jaar columnist van NRC Handelsblad en meer dan tien jaar van het Financieele Dagblad. In 2010 ontving hij de Akademiepenning van de KNAW en in 2013 de Comeniusprijs. Bij zijn afscheid als directeur van het SCP werd hij benoemd tot ridder in de orde van de Nederlandse Leeuw. Sinds 2010 wordt hij door De Volkskrant jaarlijks vermeld in de lijst van de tien invloedrijkste Nederlanders.

Bedrijfsmatig is het culturele aanbod deel van de vrijetijdseconomie. Musea, orkesten en toneelgezelschappen zijn cultuurdragers, maar als cultuuruitdragers zijn het ook bedrijven die goed geleid moeten worden om te zorgen dat het altijd te weinige geld zo goed mogelijk verdiend en weer verdeeld wordt.

Foto: Dirk van der Made (CC-BY-SA)

Victor van der Chijs

Per 1 oktober 2013 voorzitter van het College van Bestuur van de Universiteit Twente, voorzitter Topteam Creatieve Industrie en Dutch Creative Council

Victor van der Chijs is voorzitter van het College van Bestuur van de Universiteit Twente, dit jaar vanwege haar ‘high tech, human touch’ benadering uitgeroepen tot ‘meest ondernemende universiteit’ van Nederland. Hij is nauw betrokken bij het nationale innovatiebeleid, onder meer (tot voor kort) als voorzitter van het topteam Creatieve Industrie (een van de negen topsectoren) en voorzitter van de Dutch Creative Council. Van der Chijs is acht jaar Managing Partner geweest van OMA (opgericht door Rem Koolhaas), en heeft in die tijd leiding gegeven aan de conversie van het bedrijf van een architectuurpraktijk met 85 medewerkers tot een creatieve onderneming met 350 medewerkers en projecten in 35 landen over de hele wereld. OMA heeft talloze prijzen gewonnen met haar vooruitstrevende en compromisloze benadering van creativiteit, en heeft haar reputatie vertaald in een gezond business model. Voor OMA was Van der Chijs directeur bij Schiphol Group en werkte hij voor ING, veelal buiten Nederland. Van der Chijs is betrokken bij vele initiatieven op het snijvlak van cultuur, creativiteit en economie, in Nederland en daarbuiten.

Leiding geven aan een culturele of creatieve organisatie is complex. Niet alleen moet je rekening houden met een brede groep stakeholders, maar ook moet onder schijnbaar steeds veranderende omstandigheden een juiste balans worden gevonden en gehouden tussen een gezonde economische bedrijfsvoering en meer ongrijpbare grootheden zoals artisticiteit, eigenheid, vernieuwing, relevantie en reputatie. Wellicht vaker dan in andere branches moeten leiders die werken in de culturele en creatieve sector bruggen slaan met andere disciplines en schakelen met andere economische sectoren. Een bijzonder aspect van leiderschap van een cultureel-georiënteerde organisatie is de ‘eigen mensen meekrijgen.

Van der Chijs zal aan de hand van eigen ervaringen vooral ingaan op de zakelijke kant van het leiden van een creatieve organisatie, hoe je zo’n organisatie het beste kan inrichten, hoe je eigengereide professionals effectief kunt overtuigen van de waarde van jouw denkbeelden en keuzes, en hoe je ‘buzz’ kunt creëren.

Marco de Niet

Directeur Digitaal Erfgoed Nederland

Marco de Niet (1962) is directeur van Stichting Digitaal Erfgoed Nederland (DEN). DEN is het kenniscentrum voor ICT in het cultureel erfgoed. Hij is tevens lid van de Raad voor Nederlandse Taal en Letteren en het Nederlandse Memory of the World comité, en bestuurslid van het Museumregister Nederland. Marco de Niet heeft Boekgeschiedenis en Nederlandse taal- en letterkunde gestudeerd aan de Universiteit Leiden. Voor DEN was wij werkzaam bij de afdeling Research & Development van de Koninklijke Bibliotheek, waar hij nauw betrokken was bij The European Library, de voorloper van Europeana. Enkele thema’s die zijn speciale belangstelling hebben zijn digitale duurzaamheid, kennismanagement en strategieontwikkeling voor digitale dienstverlening.

Digitalisering heeft een transformatieve impact op de omgang met en het beheer van cultuuruitingen. De relaties tussen makers, hun publiek en de intermediairs zijn grondig aan het wijzigen. Modern leiderschap in cultuur houdt in dat er oog is voor geheel nieuwe mogelijkheden tot cultuurparticipatie en dat strategische keuzes gemaakt durven worden om de digitale en analoge werelden permanent met elkaar te verbinden.

Volg Marco de Niet op Twitter: @marcodeniet

Charles Leadbeater

Auteur en adviseur op het gebied van Innovatie en Creativiteit

Charles Leadbeater is een wereldwijd geroemde expert, denker en strategisch adviseur op het gebied van innovatie, creativiteit en onderwijs. In zijn best-seller We-think beschrijft hij hoe er in de toekomst meer open vormen van samenwerking en innovatie zullen komen dankzij het Internet. De TED-talks van Leadbeater, die ook wel bekend staat als ‘the wizard of the web’, zijn door meer dan een miljoen mensen bekeken. Naast zijn werk als auteur, is hij werkzaam geweest als journalist voor de Financial Times en als topadviseur voor het kabinet Blair op het gebied van het Internet en de kenniseconomie. Verder is Leadbeater geaffilieerd met verschillende invloedrijke organisaties waaronder Demos, Participle, the National Endowment for Science Technology and the Arts en Apps 4 Good. Momenteel werkt Leadbeater aan zijn boek The Frugal Innovater, waarin hij de verspreiding van simpele en betaalbare oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken in met name ontwikkelingslanden analyseert.

Volg Charles Leadbeater op Twitter: @LeadbeaterCh

Internationaal netwerk

Ook buiten Nederland wordt nagedacht over en geëxperimenteerd met vernieuwing van de cultuursector. Op meerdere plekken in Europa zijn de afgelopen jaren leerprogramma’s zoals LinC ontstaan. Deze zijn verenigd in het Europese netwerk ENCATC, waar ook LinC toe behoort. Deze contacten bieden het LinC-netwerk de mogelijkheid om hun blik te verruimen en kennis te nemen van de vraagstukken en antwoorden in de omringende landen.

Partners en financiers

Leiderschap in Cultuur is een programma voor en door de culturele sector. Het wordt ontwikkeld en uitgevoerd door de Universiteit Utrecht (USBO) en Kennisland in samenwerking met HKU en Coaching in de Cultuur.

LinC wordt mogelijk gemaakt door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.